Ăn no, to bãi . Một vùn nọ, dên kêu ca đói kém, thiếu thốn mọi bề. Ðể kiểm tra tình hình thực tế, quan đích thân xuống thăm. Quan không cần đi vào nhà dân chúng để hỏi han, vì quan thừa biết họ sẽ không khai thật. Quan ra đồng, chỗ dân thường phóng uế. Sau khi xem xét kỹ lưỡng nhiều nơi quan cho tập họp dân lại rồi phán: - Ðứa nào kêu đói nữa, tao chém đầu! Tụi bây hãy ra đồng mà xem, đồng nào đống ấy to tướng. Người đời thường nói: "¡n no to bãi". Tụi bây kêu đói sao bãi tụi bây lại to vậy? Toàn là một bọn láo toét!
Bẩm chó cả
Nhà nho nọ thấy quan lại tham nhũng trong lòng rất khinh. Một hôm, các quan đến nhà chơi, trong số đó có cả mấy bạn đồng song thủơ trước. Ông ta bảo người nhà dọn rượu thết. Người nhà bưng mâm lên, ông ta đứng dậy thưa: - Chả mấy khi rồng đến nhà tôm, các ngài có bụng yêu nhà nho thanh bạch đến chơi, có chén rượu nhạt xin các ngài chiếu cố cho. Các quan cầm đũa, gắp mấy món. Các quan ăn thấy ngon miệng, liền khề khà hỏi: đây đĩa gì, kia bát gì... Nhà nho thong thả nói: - Ðây là chó, kí cũng là chó, bẩm toàn chó cả.
Cấu đối có chí khí.
Ông huyện đi dọc đường, gặp thằng con nít đi học về, mới kêu mà ra câu hỏi rằng : - Tự là chữ, cất dằn đầu, chữ tử là con, con nhà ai đó? Ðứa học trò chí khí đối lại liền : - Vu là chưng, cất ngang lưng, chữ đinh là đứa, đứa hỏi ta chi? Ông huyện nghe biết đứa có chí khí, tức lắm mà không làm gì được.
Đánh quân ngũ sách
Lính huyện đi tuần đêm, bắt được đám đánh tổ tôm. Sáng hôm sau đem lên công đường để tâng công. Quan chưa biết việc gì, cứ bảo nọc ra đánh. Lính cầm roi, hỏi: - Bẩm quan đánh bao nhiêu ạ? Quang đang dở ngủ dở thức mơ màng đến quân bài đánh cho cụ thượng ù lúc gà gáy, bảo: - Ðánh quân ngũ sách!
Đắp chăn
Một anh đi ở cho một lão nhà giàu, lão ta hẹn sau mười năm sẽ trả tiền công cho về mà làm ăn. Ðến kì hạn, lão nhà giàu muốn quịt, bèn đưa ra một cái chăn vừa ngắn vừa hẹp, bảo: - Anh phải làm sao đắp cái chăn này cho vừa người tôi thì tôi trả tiền công cho, bằng không thì một là anh về, hai là ở thêm mười năm nữa, sau đó tôi trả công cả hai mươi năm cho anh luôn thể. Nói xong, lão nhà giàu nằm thẳng chẳng ra giữa giường. Người lão rất dài, mà cái chăn thì rất ngắn, nên anh kia cố đắp mãi không xong, đắp được đằng đầu lại hụt mất đằng chân. Chợt nghĩ ra một mẹo, anh ta cầm chăn đắp từ trên đầu lão đắp xuống quá đầu gối, rồi lấy gậy vụt tới tấp vào hai ống chân lão. Lão đau quá co rụt ngay chân lại. Thế là cái chăn đắp lên người lão vừa khéo.
Diêm vương thèm ăn thịt
Trên dương thế, có một con lợn bị đem ra giết thịt. Hồn nó về kâu với Diêm vương. Diêm vương hỏi: - Nỗi oan ức của nhà ngươi như thế nào, hãy nói rõ đầu đuôi nghe! - Dạ, họ bắt tôi làm thịt! - Ðược rồi, hãy khai rõ ràng. Họ làm thịt như thế nào? - Dạ, trước hết họ trói tôi lại, đè ngửa ra chọc tiết. Xong, họ đổ nước sôi lên mình tôi, cạo lông. - Rồi sao nữa! - Cạo sạch rồi họ mổ ra, thịt tôi họ xẻ ra từng mảnh, chặt nhỏ bỏ vào nồi. Rồi thì... họ bắc chảo đổ mỡ vào, phi hành cho thơm, thêm muối mắm xào lên. .. - Thôi! Thôi... đừng nói nữa mà tao thèm!
Ẻ đầu vua
Một ông lý, miệng lúc nào cũng lu loa: "Có quan phụ mẫu ở trên đầu". Thằng bé - con ông - mới dăm bảy tuổi, một hôm thóc mách hỏi bố: - Ai ở trên đầu cha? - Quan phụ mẫu. - Quan phụ mẫu là ai? - Là quan huyện. - Trên quan huyện là ai? - Là quan tỉnh. - Trên quan tỉnh là ai? - Là các quan trong triều. - Trên các quan trong triều là ai? - Là vua. - Trên vua là ai? Ông lý bí. Nhưng sực nhớ mỗi khi đi xem tuồng, thấy vai vua ra sân khấu, khi nào cũng đội mũ có thêu hình hai con rồng chầu một cái hình tròn. Ông đáp: - Là con rồng. - Thế con rồng mót đi ẻ, ẻ đầu vua à?!
Giả ơn con lợn
Có hai anh kết nghĩa đen sách. Một anh gặp may thi đỗ, ra làm quan, liền trở mặt. Bạn đến thăm nhiều lần, lần nào cũng cho lính ra bảo, khi thì ngài giấc, ngài ngơi, khi thì ngài bận việc công không tiếp.Năm bảy phen nhứ thế, anh này giận lắm. Một hôm, anh ta mua một con lợn, quay vàng, để lên mâm bưng tới. Lính lệ vào bẩm, một lát trở ra, niềm nở mời vào. Vào đến nơi, quan chào hỏi cồn vã rồi sai lính lệ mang trầu ra mời. Anh ta cầm lấy miếng trầu, đút vào miệng con lợn, vái nó mấy vái mà rằng. - Tao giả ơn mày! Nhờ mày tao mới lại lọt vào đến cửa quan để nhìn lại mặt ban cũ!
Kiện ruồi
Có một anh thật thà chất phác, nhiều khi thật thà chất phác đến nỗi ngớ ngẩn. Năm nọ đến bữa giỗ cha, anh ta mua thịt, gạo nếp về làm cỗ cúng. Mâm cỗ vừa đặt lên bàn thờ, nén hương chưa kịp thắp thì mấy con ruồi láo xược đã dám bậu lên bát nọ, đĩa kia rồi. Anh ta cho là bầy ruồi vô phép, liền làm đơn đến cửa quan kiện. Nghe anh ta phân xử đầu đuôi, quan phán: - Từ nay hễ thấy ruồi đậu ta cho phép mày đập. Nào ngờ, quan vừa xong, một con ruồi từ đâu bay tới, đậu giữa mặt quan. Anh nông dân giang thẳng cánh tay nhè mặt quan "bốp". Bị tát một cái như trời giáng, quan tức quá mà không làm gì được.
Ông huyện với ông đồ
Có anh học trò thi đậu ông đồ ở đâu tới xứ chỗ ông huyện nhậm để dạy học, mà hay làm ra vẻ ông đồ lắm, đờn địch chơi bời phong lưu, ông huyện không ưa mới làm một bài thơ biếm chơi rằng: Tú tài đỗ những khoa mô? Làm tích trong nhà mặt tỉnh khô. Con trẻ ngất ngơ kêu cậu cống, Mụ già nhóc nhách gọi cha đồ. Ngày dài đờn phím nghe inh ỏi, Buổi vắng thơ ngâm tiếng ầm ồ. Ai khiến tới đây làm bậy bạ? Khen cho phổi lớn quá mơ hồ. Ông đồ nghe được thì bộ (hoạ) lại như vầy: Biển rộng mênh mông dễ cạn khô. Tuy chửa vẻ vang quyền cậu cống, Song đà tỏ rõ mặt ông đồ. Nhờ chút ơn Nghiêu nhuần phơi phới, Sá chí muôn Chích sủa ồ ồ. Căm loài thạc thử lòng tham cha, Ðố khoét cho tao lúa hết bồ.
Phê đơn xin li dị
Hai vợ chồng nhà nọ xích mích với nhau đã lâu. Thấy khó lòng chung sống, chị vợ vác đơn lên quan huyện xin li dị để lấy chồng khác. Xem đơn, quan thấy việc xin li dị của chị vợ này không chính đáng, hơn nữa thấy chị ta cũng chẳng có lễ lạt gì, nên quan liền phê một câu vào đơn bàng chữ Hán" "Phố hồi cải giá bất đắc phu cựu", nghĩa là "Cho về lấy chồng không được, cứ chồng cũ". Chị ta không hiểu gì, vội mang đơn về nhờ thầy đồ trong xóm giảng hộ. Xem qua lời phê, thầy đồ biết ý quan huyện, song muốn nhân dịp này vạch cái dốt mà sính chữ của quan cho thiên hạ thấy. Ông bảo chị kia: - Thế là chị toại nguyện rồi đấy nhé. Lời quan phê, rành rành ra đây này. "Phó hồi cải giá" nghĩa là cho về lấy chồng khác", còn "bất đắc phu cựu" nghĩa là "không được trở về với chồng cũ". Ðược lời như cởi tấm lòng, chị kia lấy chồng ngay. Tự nhiên mất vợ, người chồng cũ phát đơn lên tỉnh kiện về việc quan huyện vô cớ phê chuẩn cho vợ mình đi lấy chồng khác. Bị quan trên quở trách là không nắm vững luật lệ, là ngu xuẩn, quan huyện tắc họng không dám cãi nửa lời. Ra khỏi tỉnh đường, quan huyện chửi đổng: - Cha cái lão thầy đồ nào đã bày cho nó cách ngắt câu! Từ đó quan cạch đến già không dám phê đơn bằng chữ Hán nữa.
Phép lạ của nàng dâu
Thấy con dâu mới cưới về được vài tháng đã xanh xao vàng vọt, bố mẹ chồng để ý theo dõi mới biết nàng dâu vì giữ lễ phép với mình, phải nhịn đánh rắm nên mới như thế. - Thì con cứ việc đánh đi tội gì mà nhịn cho nó khổ! Bố chồng bảo thế, nhưng cô dâu cho biết cái rắm của cô đánh đâu phải bình thường, mọi đồ đạc phải khuân ra hết và mọi người phải lánh xa không thì hư hại. Ông bèn bảo mọi người làm theo y lời. Và cuối cùng một tràng rắm phát ra như tiếng sấm, căn nhà nghe tiếng răng rắc như có một trận gió mạnh lướt qua. Một hồi lâu mới mở cửa, người ta còn thấy cái hũ treo ở xà nhà vì quên khuấy, mà vẫn còn lúc lắc dữ dội. Từ đó bố chồng nhìn nàng dâu bằng con mắt khác trước, nếu không muốn nói là... kính nể. Một hôm trên đường đi chợ ông thấy có toán lính chừng vài trăm người đang ra sức đẩy một chiếc thuyền rồng bị mắc cạn trên bãi lầy. Nhưng bao lần tiếng "Hò khoan" cất lên, thuyền vẫn không nhúc nhích. Sốt ruột, ông buột miệng: "Hò khoa hò uậy, không bằng rắm dậy dâu tôi!" Bị bắt về tội ngạo mạn ông đành cho biết "cái lạ" của nàng dâu. Lập tức, họ bảo ông đưa về để mời cô ra giúp kẻo chậm trễ việc quan. Thế rồi trước mũi thuyền rộng, chị con dâu chổng mông làm một tràng rắm. Chiếc thuyền lao vùn vụt xuống nước. Quan lính nhìn nhau lác mắt.
Quan lái lợn làm cụ trong dân
ở hạt nọ, có một tên nghị viên họ Lại, xây một cái sinh phần đẹp. Tên này giàu có vì làm nghề lái lợn và rất hống hách. Nhiều người ghét hắn. Một đêm, không rõ ai đã đề đôi câu đối sau ở sinh phần hắn: - Rực rỡ mé đường Tây, kẻ lại người qua, ca tụng sinh phần quan lớn Lại (quan lái lợn). - Vang lừng trong thân Bắc, trên kinh dưới rái, một lòng tôn trọng cụ trong dân (rận trong cu).